“Is orthomoleculair vegetarisch?” vroeg ze.

“Is orthomoleculair vegetarisch?” vroeg de dame aan de telefoon. En het was niet de eerste keer dat ik deze vraag kreeg. Het antwoord daarop geef je niet met een simpele ja of nee. En het antwoord op die vraag alleen zegt lang niet waarvoor ‘orthomoleculair’ of ‘orthotarisch’ dan wel staat.

Een orthotarisch voedingspatroon volgt een heel aantal principes, waarvan je er enkele ontdekt in het vervolg van deze blog.
Het eerste en misschien wel het belangrijkste principe is dat orthotarische voeding individueel wordt afgestemd. Dat betekent dat wanneer we vanuit een ander basisprincipe zeggen dat je best seizoensgebonden eet, dat je dan bijvoorbeeld rekening moet houden met de plek waar je woont.

Lijstjes met seizoensgroenten en –fruit horen minstens bij ofwel het zuidelijk halfrond ofwel het noordelijke (als wij zomer hebben, is het winter in Zuid-Afrika). Het continent doet er ook toe en of je je zuidelijker of noordelijker op dat continent bevindt. Je zal langer tomaten kunnen oogsten in pakweg Italië dan in Zweden.

Als we biochemisch gaan kijken, op celniveau, dan heeft elk individu een verschillende behoefte aan de verschillende micronutriënten (voedingsonderdeeltjes als vitamines en mineralen). Zo is wetenschappelijk vastgesteld dat sommige mensen voldoende hebben met 1000mg vitamine C per dag, terwijl andere tot wel 20.000mg of meer nodig hebben om hun cellen, organen en hun lichaam goed te doen functioneren. Het verschil is overigens niet altijd zo spectaculair groot, maar kan wel het verschil maken tussen ziek en gezond.

Om de vraag “Is orthomoleculair vegetarisch?” goed te kunnen beantwoorden, kijken we ook naar die kleine celletjes in ons lichaam en de stoffen die ze nodig hebben om goed te functioneren. Sommige van die stoffen of micronutriënten worden hoofdzakelijk of uitsluitend geleverd door vlees of vis.

De meest bekende vitamine in dat kader is vitamine B12. Vitamine B12 is voornamelijk te vinden in vlees, vis en zuivelproducten. Het komt ook voor in enkele plantaardige bronnen zoals zeewier of algen, maar de vorm waarin de vitamine B12 daarin voorkomt, is helaas niet (goed) opneembaar voor het menselijk lichaam. Daar speelt weer die biochemie van de celwerking van al die cellen in ons lichaam. Wat kunnen die cellen verwerken en wat niet. Vandaar dat heel wat vegetariërs een supplement nemen om dit tekort aan vitamine B12 aan te vullen en te onderhouden.

Verder zijn er nog enkele andere stoffen, zoals Q10 (Ubiquinol) of de dierlijke variant van omega 3 vetzuren.

Q10 vind je ook beperkt in spinazie en volle graanproducten. Wanneer je dan echter weer kampt met een glutenallergie, ga je minder graanproducten eten of mogelijks voor glutenvrije (en dus bewerkte) vairanten kiezen. Bewerkt betekent vaak ook ontdaan van bepaalde nutriënten. Hier blijkt opnieuw dat het individuele aspect binnen de orthotarische keuken belangrijk is.

Voor omega 3 is het verhaal weer anders en complexer. Omega 3 kan je vinden onder plantaardige vorm (in bijv. lijnzaadolie of chiazaad) en onder dierlijke vorm (in vis of visolie). Voor beide vormen spreken we van omega 3 vetzuren, maar het zijn biochemisch wel degelijk verschillende vormen. Algemeen kunnen we zeggen dat omega 3 vetzuren ontstekingsremmend werken. De dierlijke vorm van omega 3 (vis en visolie) is opneembaar door onze cellen mits er voldoende vitamine B3, B6, C & E en magnesium en zink aanwezig is. Als je gebruik maakt van plantaardige omega 3 (bijv. in lijnzaad of lijnzaadolie of door chiazaad in je ontbijt te gebruiken), dan heeft je lichaam tot 2 extra stappen nodig die opnieuw gebruik (moeten) maken van o.a. vitamine B6 en magnesium. Dat betekent dat je voorraad vitamines, magnesium en zink best groot genoeg is om deze omzettingen te kunnen maken. Anders zal je niet kunnen genieten van de ontstekingsremmende voordelen van je (plantaardige) omega 3. Erger nog, indien je een tekort hebt aan één of meer van deze micronutriënten, zal je de omzetting niet alleen niet kunnen maken, je lichaam zal er ook voor moeten kiezen om de omzetting te maken naar een ontstekingsbevorderende stof.

Door vanuit de biochemie te kijken naar (de cellen in) ons lichaam, zullen we vanuit orthomoleculaire/orthotarische hoek niet standaard aanbevelen om vegetarisch te eten. Vanuit het individuele principe is het voor elk van ons belangrijk om te kijken naar de behoeften van je eigen lichaam.
Kies je er om wat voor reden dan ook voor om vegetarisch te eten (met alle respect overigens), dan is het des te belangrijker om je voorraad vitamines en mineralen op peil te brengen en te houden. Laat je daarom regelmatig opvolgen door een orthomoleculaire arts of nutritionist.

Voor de niet-vegetariërs onder ons: binnen een orthotarisch voedingspatroon eet je dus af en toe tot geregeld een stukje vlees, wild of vis. Bij voorkeur is dat van biologische oorsprong, afkomstig van grasgevoerde dieren, wildgevangen als het gaat om vis. Afwisselen met vegetarische maaltijden en dagen spreekt daarbij voor zich.

En wat vooral duidelijk moet zijn, voor zowel vegetariers als niet-vegetariërs, een orthotarisch voedingspatroon staat of valt niet met het wel of niet eten van vlees. Er zijn heel wat andere principes waar je ook rekening moet mee houden. Enkele daarvan vind je terug in deze blog. Wil je graag meer ontdekken? Overweeg dan om een Basisworkshop te volgen bij Fermento. Daar komen alle principes aan bod en ga je er meteen mee aan de slag in de keuken en op je bord.